فتق

فتق به طور كلي برجستگي و جابه‌جايي ارگان‌هاي بدن است و اگرچه مختص مردان نيست ولي نوع شكمي آن بين مردها شيوع بيشتري دارد.

ديواره‌ شكم كه خود لايه‌اي محافظ در برابر روده و بافت داخلي ا‌ست خاصيت نگه‌دارندگي خود را در برابر فشار احشاء از دست مي‌دهد و روده‌هاي دستگاه گوارش از قسمت ضعيف‌تر به زير چربي‌ها و عضلات پشت پوست راه مي‌يابد. ممكن است با احساس درد و تير كشيدن‌هاي گهگاه نيز همراه باشد. برآمدگي فتق، انواع مختلفي را شامل مي‌شود: از فتق مغبني كه گسترده‌ترين نوع فتق در بين مردان است و اغلب به سبب برداشتن اجسام سنگين يا فشار زياد حين اجابت مزاج بروز مي‌كند، تا فتق راني كه كوچك‌تر بوده، اغلب بين زنان شيوع دارد؛ و حتي فتق نافي كه از هنگام تولد در ناحيه‌ ناف نوزادان يا اطراف آن وجود دارد؛ كوچك و بزرگ يا زن و مرد ممكن است به آن مبتلا شوند. مردها به سبب فيزيك قسمت‌هاي ارولوژ بيشتر با خطرات فتق درگيرند. ممكن است توده‌اي كه در اين ناحيه خود را از شكاف پديد آمده بيرون مي‌اندازد بزرگ و بزرگ‌تر شود و حتي به شكلي درآيد كه به داخل اسكروتوم افتد. حبس احشاء منجر به نارسايي خوني در قسمت بيرون‌افتاده مي‌شود و مشكلات بيشتري چون سياه‌شدگي، سوراخ يا چركين شدن روده و… پديد مي‌آورد. هرچند با دراز كشيدن يا فشردن ناحيه بيرون‌زده بتوان برجستگي فتق را ناديده گرفت، هر چه زمان بيشتري طي شود درمان آن سخت‌تر، هزينه‌ها بيشتر و بهبودي ديرتر حاصل خواهد شد. علاج فتق به اندازه و نوع آن وابسته است: بستري در بيمارستان، ترميم و بخيه‌زدن عضله‌ شكافته شده، يا جراحي سرپايي كه با بي‌حسي موضعي همراه است و معمولا در درمان فتق‌هاي كوچك كاربرد دارد. جراح بسته به تشخيص ممكن است شكاف كوچكي يك يا دو بند انگشتي در ناحيه‌ مورد نظر پديد آورد و از طريق دستگاه آندوسكوپي غلافي باريك به نام مش را به محل بيرون‌زدگي احشاء وارد كرده، يا با بخيه زدن آن را ترميم كند. مش مقاوم‌تر از بخيه است و نه‌تنها دوران استراحت را كوتاه‌تر مي‌كند، بلکه با چسبيدن به محل احتمال بازگشت فتق را كاهش مي‌دهد. در اين صورت حتي كساني كه كارهاي سنگين مي‌كنند هم معمولا مي‌توانند در پي عملي موفقيت‌آميز پس از دو يا سه هفته كار خود را از سر گيرند.

دراینجا فتق های جدار شکم بحث می شوند:

فتق (هرنی) جدار شکم : بیرون زدگی غیر طبیعی احشاء داخلی شکم متحرک از جدار شکم است. 75% فتق ها در کشاله ران INGUINAL ایجاد می شود. ناحیه معینی INGUINALN REGION به مرز بین شکم و ران اطلاق می شود.
دیگر انواع فتق های جدار شکم: فتق برشی INCISIONE- فتق شکمی VENTRAL فتق نافی و … است اگر دهانه فتق باریک باشد امکان انسداد و یا اختناق روده وجود دارد. اگر فتق سریعا عمل نشود نقص موجود بزرگتر می شود وترمیم مشکل تر می شود . درمان قطعی فتق ترمیم جراحی زود هنگام است. فتق قابل جا اندازی REDUCIBLE فتقی است که در حالت خوابیده خودبخود جا برود. فتق غیر قابل جا اندازی ( گیر افتاده) INCARCERATED محتویات آن نمی تواند به داخل شکم باز گردد و معمولا به علت باریکی دهانه فتق است. شیوع: با افزایش سن شیوع آن بیشتر می شود و در بالاتر از 75 سالگی 50% افراد گرفتار فتق هستند.

علائم عمومی فتق ها:

    1- بدون علامت: اوایل تشکیل آن معمولا توده و تورم خاصه در افراد چاق دیده نمی شود:
2- توده یا تورم در کشاله ران یا بیضه یا ناف و یا سایر نواحی شکم. این توده نرم و قابل جا انداختن می باشد و البته با دراز کشیدن، خودبخود و یا با کمک دست جا می رود و هنگام برخاستن و راه رفتن و بلند کردن اجسام سنگین و زور زدن از جدار شکم عبور کرده و سبب ایجاد توده وتورم می شود که اغلب بدون درد است و گاهی سبب درد خفیف و مبهم نیز می شود و البته درد شدید نشانه ایجاد عارضه در آن است. بهرحال فتق بیشتر در حال ایستادن خود را نشان می دهد. و در حالت خوابیده مخفی می شودو لذا در طی سونوگرافی ممکن است دیده نشود.
3- درد شدید و در مراحل پیشرفته تهوع استفراغ در اثر احتباس فتق( که فتق جا نمی رود) و یا خفگی فتق(Stranosulaton) ایجاد می شود. تشخیص فتق اینگوئینال (غیر مستقیم- مستقیم – رانی) از یکدیگر مشکل بوده و اهمیت نیز ندارد. زیرا علائم آنهابسیار شباهت داشته و بعلاوه درمان همگی آنها مشابه و جراحی است.

درمان:

فتق های اینگوئینال را باید همیشه حتی اگر بدون علامت باشد با عمل جراحی در اولین فرصت ممکن ترمیم کرد. این توصیه شامل تمام بیماران در تمام گروه سنی از نوزادی تا پیری است زیرا عوارض خطرناک آن مثل گیرافتادگی انسداد و اختناق خطرات بسیار بیشتری نسبت به خطرات عمل جراحی دادند و خاص اینکه یک عمل جراحی غیر اورژانس را تبدیل به عمل جراحی اورژانس می کنند و میزان مرگ و میر در طی عمل اورژانس بسیار بیشتر است.
بیماران ترمیم فتق در طی یک عمل جراحی الکتیو(غیر اورژانس) را بسیار بهتر از یک عمل اورژانس تحمل می کنند زیرا در طی عمل جراحی غیر اورژانس بیماریهای دیگر مثل فشار خون و دیابت و اختلالات خونی و قلبی و…
کنترل می شود و سپس اقدام به عمل جراحی می شود خاص اینکه در این موارد بیمار را می توان بدون بیهوشی و با استفاده از بیحسی موضعی عمل کرده و بلافاصله مرخص نموده وحتی با استفاده از داروهای بی حسی طولانی اثر مثل bupiracain بلافاصله به محل کار خود مراجعه نمایند.
امروزه استفاده از مش MESH در ترمیم تمامی انواع فتق یک اصل مهم در ترمیم فتق ها می باشد و شانس عود را بسیار کمتر می کند.