چه عواملی باعث درد مقعد میشوند؟
اكثر مردم فكر میكنند كه همورویید یا بواسیر علت اصلی درد مقعد است در صورتی كه اینگونه نیست و علل متنوع دیگری عامل درد مقعد میباشند:
علاوه بر هموروئید، می توان به موارد زیر به عنوان برخی از متداول ترین عوامل درد مقعدی اشاره کرد:
١- درد و سوزش مقعد ناشی از فیشر یا شقاق
شقاق مقعد كه شایع ترین علت درد مقعد است و به علت زخم در ناحیه مقعد به دنبال یبوست مزمن با اسهال شدید به وجود می آید و باعث درد شدید و سوزشی در حین دفع میگردد و تا چند دقیقه یا ساعت بعد از دفع ادامه می یابد و هر از چند گاهی بهبود و سپس مجددا عود می یابد و اگر بیش از چند هفته ادامه یابد و علیرغم درمان دارویی عود نماید نیاز به درمان جراحی با لیزر دارد.
درمان درد و سوزش خونریزی شقاق
درمان ابتدا دارویی می باشد در صورتی که بیماری حاد شود و یا شدت یابد بایستی جراحی صورت گیرد و ترجیها جراحی لیزر که بصورت سرپایی و بدون نیاز به بستری و بیهوشی انجام میگردد و برای همیشه مشكل حل میشود توصیه می شود.
٢- آبسه پرآنال یا دمل كنار مقعد
این بیماری که با نام آبسه مقعد شناخته می شود منجر به درد مداوم همراه تب و بدن درد و بیحالی و بی اشتهایی میگردد و هیچ ربطی هم به دفع ندارد و منجر به بیقراری میگردد ودرد بیمار با سرفه، خنده و جابه جا شدن تشدید می یابد. علت بیماری میكروب میباشد و معمولا در سابقه بیماران فیشر مزمن خوب درمان نشده وجود دارد هرچند گاهی بدون آن هم ایجاد میشود.
درمان درد آبسه
درمان آن اورژانسی و فقط با تخلیه آبسه با جراحی یا لیزر میباشد كه در مورد لیزر برخلاف جراحی سنتی نیاز به بستری و بیهوشی وجود ندارد و بعد از تخلیه چرك حال بیمار بسرعت بهبود می بابد و میتواند از روز بعد سركار خود حاضر شود. لازم بذكر است كه درمان با آنتی بیوتیك به تنهایی جایی در درمان آبسه یا دمل ندارد و فقط به عنوان درمان كمكی و بعد از تخلیه چرك استفاده میشود. در مطب بیماران فراوانی دیده میشوند كه متاسفانه مدتها به غلط با آنتی بیوتیك درمان میشوند و یا استفاده از اكتیول یا دوای سیاه را بكار میگیرند و در شرایط بسیار بد و پیشرفته با حال عمومی بد و تب ولرز مراجعه میكنند و درمان را برای آنان سخت تر میكند.
٣- درد و ترشح چرکی در فیستول یا تونل بین بیرون و داخل مقعد
بیماری فیستول مقعد با ترشح چركی از یک سوراخ كوچک كنار مقعد مشخص میگردد وگاهی این سوراخ بسته شده و چرک پشت آن تجمع می یابد و باعث ایجاد درد میگردد و به محض تخلیه چرک درد بیمار بهبود می یابد و این پروسه هر چند وقت یكبار تكرار میشود.
درمان ترشح چرک فیستول
درمان فیستول مقعد فقط با جراحی با لیزر یا جراحی سنتی میباشد كه در مورد لیزر برخلاف جراحی سنتی نیاز به بستری و بیهوشی ندارد و از روز بعد میتوان سركار حاضر شد. در مورد فیستول درمان آنتی بیوتیک هیچ جایگاهی ندارد و فقط بعنوان مكمل و بعد جراحی با لیزر به كار میرود.
٤– درد ناشی از هموروئید بیرونی یا ترومبوزه
هموروئید بیرونی که با نام هموروئید ترومبوزه هم شناخته می شود با یک توده دردناک كنار مقعد مشخص میگردد و درد ربطی به دفع ندارد و دائم است و بسته به اندازه توده متفاوت است. معمولا در سابقه بیمار زور زدن شدید یا بلند كردن اجسام سنگین و یا استرسهای شدید روحی و كاری مشاهده میگردد.
درمان درد هموروئید ترومبوزه با لیزر
درمان قطعی بیماری باز كردن توده ترومبوزه با لیزر با بیحسی موضعی و تخلیه لخته یا ترومبوزه میباشد وبه سرعت درد بیمار بهبود میابد و نیازی به بستری و بیهوشی مورد لزوم در جراحی سنتی ندارد.
٥- درد تومورهای ناحیه مقعد
در شرایط پیشرفته منجر به درد مداوم میگردد و علاوه بر درد مقعد، با خونریزی، ترشح چرکی و تغییر حالت در عمل دفع همراه می باشد. درد مقعد ناشی از سرطان مقعد یا تومور های دیگر، معمولا در طی زمان شدید تر می شود.
درمان درد تومور های ناحیه مقعد
درد مقعدی ناشی از تومور های سرطانی معمولا با شیمی درمانی، پرتو نگاری و یا جراحی صورت می گیرد. اگر درد مقعد به گونه ای باشد که معاینه فیزیکی را برای بیمار غیر قابل تحمل کند، این فرآیند در اتاق عمل و طی بیهوشی انجام خواهد گرفت.
٦- عفونتهای قارچی و ویروسی در ناحیه مقعد
این نوع از عفونت ها و ویروس ها نیز میتوانند همراه درد باشند كه معمولا درمان در جهت عامل عفونت میباشند. درمان درد مقعد ناشی از عفونت های قارچی و ویروسی، معمولا از طریق مصرف پماد، آنتی بیوتیک یا ضد قارچ ها پیگیری می شود. این درد مقعدی می تواند ملایم یا شدید باشد اما به اجابت مزاج بیمار ارتباطی ندارد.
۷- بیماری های التهابی روده
بیماری های التهابی روده چون کولیت و کرون، با التهابی که در سطح روده بیمار ایجاد می کنند، می توانند منجر به درد های مقعدی گردند. برای کاهش درد مقعدی ناشی از کولیت و کرون، لازم است به پزشک متخصص گوارش مراجعه کرده و درمان دارویی یا جراحی را پیگیری نمایید.
۸- درد مقعد ناشی از بیماری های پوستی
اختلالات پوستی چون پسوریازیس(صدف پوستی)، زگیل مقعدی و زگیل تناسلی می توانند باعث بروز درد در ناحیه مقعد شوند. مراجعه به موقع در درمان بیماری های پوستی مقعدی تاثیرگذار است. برای تشخیص این بیماری ها معمولا از پوست بیمار نمونه برداری می شود. درمان زگیل های مقعدی و تناسلی بدون به جا گذاشتن اسکار یا جای زخم، در یک جلسه با لیزر انجام می شود.
تسکین درد مقعدی در خانه
به منظور تشخیص علت درد مقعدی و بهترین راه درمان آن لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید چرا که عامل برخی از دردهای مقعدی به توجه و رسیدگی فوری نیاز دارد. اما می توانید در کنار آن، از راهکار های ذیل نیز به منظور تسکین درد مقعدی در منزل بهره گیری کنید:
- درمان یبوست مزمن با مصرف ملین ها
- قرار دادن کمپرس یخ به منظور کاهش درد مقعدی
- گنجاندن آب کافی و مواد خوراکی فیبر دار در رژیم غذایی
- انجام ورزش های سبک به منظور بهبود عضلات ناحیه مقعد
- حمام سیتز یا قرار دادن ناحیه عارضه در آب گرم به منظور التیام التهاب مقعدی
- استفاده از دارو های بی حس کننده مثل لیدوکائین برای کاهش موقتی درد مقعدی
تشخیص درد مقعدی
اگر درد مقعدی در شما با علائمی چون تب، ترشح عفونی، خونریزی شدید، افتادگی یا بیرون زدگی مقعد همراه است، باید به منظور درمان بیماری عامل، سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک به منظور تشخیص عوامل درد مقعدی، از شما سوالاتی در مورد نوع درد، شدت و عوامل افزایش دهنده آن می پرسد و در مرحله بعد، به معاینه بالینی یا انگشتی برای بررسی بیشتر می پردازد.
اگر عامل درد مقعدی شما بواسیر (داخلی، خارجی، ترومبوزه)، شقاق، آبسه، فیستول، کیست مویی یا زگیل تناسلی تشخیص داده شود، لیزردرمانی به عنوان کم عارضه ترین روش درمانی با احتمال عود و بازگشت نزدیک به صفر پیشنهاد خواهد شد. در مقایسه با جراحی سنتی که دوره نقاهت طولانی دارد، درد مقعدی با گذشت تنها چند روز از جراحی لیزر به طور کامل برطرف خواهد شد.
درمان دارویی برای درد مقعدی
بهتر است با توجه به علل گوناگون درد های مقعدی، درمان با انواع دارو حتما تحت نظر پزشک متخصص انجام گیرد. لازم به توجه است که استفاده از ضد درد و مسکن ها برای بازه زمانی طولانی می تواند با عوارض همراه باشد.
سایر عوامل درد مقعدی
برخی دیگر از عوامل درد مقعد، عبارتند از:
- رابطه مقعدی
- یبوست مزمن
- التهاب غده پروستات
- اسپاسم یا گرفتگی مقعد
- درد استخوان دنبالچه بر اثر زایمان
- بیماری های مقاربتی مثل تبخال، کلامیدیا و سیفلیس
